یک نمک دوتایی معدنی که دارای پیوند یونی بین کاتیون روی و آنیون کلرید است، کلرید روی (zinc chloride) نام دارد. این ترکیب شیمیایی معدنی با فرمول ZnCl2 تا کنون 9 کریستال شناخته شده دارد و به شکل کریستال سفید یا بی رنگ است. از بین 9 کریستال شناخته شده، تا کنون پنج هیدرات با فرمول کلی ZnCl2(H2O)n شناسایی شده که مقادیر n می تواند 1، 1.5، 2.5، 3 و 4 باشد. این ماده دارای ویژگی های رطوبت سنجی است و می تواند مولکول های آب را از محیط جذب کند؛ به همین دلیل آن را به عنوان یک نمک رطوبت گیر می شناسند.
این ترکیب به صورت مذاب دارای ویسکوزیته بالا و رسانایی الکتریکی پایینی است که این خواص با دما افزایش می یابند. از طرفی با توجه به اینکه یک ترکیب یونی است اما برخی از خواص کووالانسی را دارد؛ به همین دلیل دارای نقطه ذوب پایین و حلالیت آن در حلال های اتری است. از کاربردهای این ماده می توان به فراوری نساجی، شار متالوژیکی و سنتز شیمیایی اشاره کرد.
قیمت خرید کلرید روی:
برای اطلاع از قیمت کلرید روی و خرید آن به سایت شیمی استور مراجعه نمایید. شیمی استور ارائه دهنده ی محصولات شیمیایی با بهترین کیفیت و نازلترین قیمت به صورت آنلاین و جزئی است.
خواص فیزیکی و شیمیایی:
کلرید روی در دمای اتاق به شکل جامد با ظاهر کریستالی سفید رنگ و بی بو است. مقدار 432 گرم از آن در 100 گرم آب حل می شود و محلول آبی آن دارای ماهیت اسیدی است. این ماده در حالت مذاب بسیار چسبناک بوده و دارای هدایت الکتریکی پایینی است. در جدول زیر برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی این ماده را مشاهده می کنید.
| نام آیوپاک | کلرید روی |
| فرمول شیمیایی | ZnCl2 |
| cas no | 7646-85-7 |
| جرم مولی | 136.315 g/mol |
| مشخصات ظاهری | جامد کریستالی سفید رنگ و بدون بو |
| دانسیته | 2.907 g/cm3 |
| نقطه ذوب | 290°C |
| نقطه جوش | 732°C |
| حلالیت | محلول در آب، استون، اتانول و گلیسیرین |
روش تهیه کلرید روی:
این ترکیب را به روش های گوناگونی می توان تهیه کرد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
کلرید روی بی آب را می توان از واکنش بین کلرید هیدروژن و روی فلزی به دست آورد:
Zn + 2 HCl → ZnCl2 + H2
برای تهیه شکل هیدراته آن، از اسید کلریدریک به منظور تصفیه روی و جایگزین هیدروژن کلرید می توان بهره برد. اسید هیدروکلریک با سولفید روی واکنش داده و کلرید روی و سولفید هیدورژن را می سازد. معادله این واکنش به شرح زیر است:
ZnS + 2HCl → ZnCl2 + H2S
نمونه های تجاری این ماده معمولا حاوی آب است و محصولات حاصل از هیدرولیز به عنوان ناخالصی شناخته می شوند. نمونه های بی آب را با تصعید در جریانی از گاز کلرید هیدروژن و حرارت تا دمای 400 درجه سانتی گراد در جریان گاز نیتروژن خشک، به طور خالص می توان به دست آورد.
کاربردهای کلرید روی:
این ماده کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد.
شار متالورژیکی:
این ماده با اکسید های فلزی واکنش می دهد به همین دلیل به عنوان یک ماده شار یا تمیز کننده برای لحیم کاری استفاده می شود. این شار می تواند لایه اکسید های روی سطح فلز را در خود حل کند. این ماده با اکسیدهای فلزی واکنش می دهد و شارهای آن به عنوان یک ماده ی فعال، سیال قلع نامیده می شوند. در زمان واکنش این ماده با کلرید آمونیوم دو نمک با فرمول های (NH4)2ZnCl4 و (NH4)3ClZnCl4 تشکیل می شوند که در اثر حرارت اسید کلریدریک آزاد می شود.
نساجی و تولید کاغذ:
محلول های آبی غلیظ کلرید روی دارای نشاسته، ابریشم و سلولز است.
این ماده به عنوان یک عامل نسوز در پارچه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
نارنجک های دودزا:
دود موجود در نارنجک ها حاوی اکسید روی، هگزا کلرو اتان و پودر آلومینیوم است که در زمان اشتعال کربن و دود اکسید آلومینیوم را تشکیل می دهد.
تشخیص اثر انگشت:
در فرایند تشخیص اثر انگشت، محلول کلرید روی را روی ترکیب رنگی حاصل از واکنش نین هیدرین با آمینو اسید ها و آمین ها، می پاشند تا اثر انگشت به راحتی مشخص شود.
ضد عفونی کننده و نگهدارنده چوب:
محلول آبی کلرید روی رقیق به عنون یک ضدعفونی کننده کاربرد دارد و در دهانشویه ها استفاده می شود. از کاربردهای این ماده در این زمینه می توان به یک عامل متراکم کننده، ضدعفونی کننده، خشک کننده، نگهدارنده چوب و دئودورانت اشاره کرد.
کاتالیزور:
در حالت مذاب به عنوان کاتالیزور برای برخی از واکنش ها عمل می کند؛ برای مثال برای تولید هگزا متیل بنزن از متانول می توان از کلرید روی مذاب بهره برد.
کلرید روی از کجا تهیه کنیم؟
برای خرید کلرید روی و اطلاع از قیمت کلرید روی به سایت شیمی استور مراجعه فرمایید و سفارش خود را به صورت آنلاین ثبت نمایید. تجربه ی خریدی راحت و ایمن تنها با شیمی استور امکان پذیر است.
MSDS و نکات ایمنی:
کلرید روی ماده ای خورنده و خطرناک است، لازم است پیش از کار با آن نکات ایمنی را مطالعه کنید.
- در زمان کار با آن از لباس، عینک و دستکش محافظ استفاده کنید.
- در محیط باز یا دارای تهویه مناسب با آن کار کنید.
- در زمان کار از خوردن، آشامیدن و سیگار کشیدن پرهیز کنید.
- ماده ای بسیار خورنده است و بلع آن باعث سوختگی دهان، حلق و معده می شود. پس از بلع دهان را بشویید و سعی نکنید با استفراغ آن را خارج کنید.
- استنشاق این ماده باعث تحریک دستگاه تنفسی می شود. پس از استنشاق محیط کار را ترک کرده و هوای تازه استشمام کنید.
- پس از حمل آن دست ها را بشویید. تماس این ماده با پوست باعث سوختگی می شود؛ پس از تماس، لباس های آلوده را تعویض کرده و آن ناحیه را با آب فراوان بشویید.
- در صورت تماس با چشم ها، آسیب جدی به آنها وارد می کند. پس از تماس چشم آسیب دیده را خیلی سریع برای چند دقیقه با آب فراوان بشویید.
- برای خاموش کردن آتش ناشی از آن از مواد شیمیایی خشک، ماسه خشک و فوم الکل مقاوم استفاده کنید.
- این ترکیب خطرناک را در محیط زیست رها نکنید، زیرا برای موجودات آبزی ماده ای سمی به حساب می آید.
- این ماده ی شیمیایی معدنی را در ظرف در بسته و مکانی دارای تهویه نگهداری کنید.
با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از کار با این ماده را کنترل کنید.
جمع بندی:
کلرید روی یک ترکیب شیمیایی معدنی به شکل کریستال های سفید یا بی رنگ است. این ماده کاربردهای بسیاری از جمله به عنوان شار، ضدعفونی کننده و نگهدارنده چوب دارد؛ از این رو آن را به روش های مختلفی می توان تولید کرد. اطلاع از قیمت خرید کلرید روی به صورت آنلاین از شیمی استور.
سوالات متداول:
کلرید روی دارای ماهیت اسیدی است یا بازی؟
این ترکیب دارای ماهیت اسیدی است.
کاربرد کلرید روی چیست؟
این ترکیب کاربردهای بسیاری در شار متالوژیکی، نساجی، تولید کاغذ، نارنجک های دودزا، تشخیص اثر انگشت، ضدعفونی کننده و کاتالیزور دارد.
کاربرد کلرید روی در کشاورزی چیست؟
این ترکیب در کشاورزی بسیار مهم و موثر است و باعث کاهش محتوای میزان نمک آب می شود، از این رو اثرات منفی نمک را از روی خاک از بین می برد و به کشاورزان هزینه های مازاد تحمیل نمی کند.
خطرات کلرید روی چیست؟
این ترکیب خطرناک می تواند باعث سوختگی پوست، تحریک دستگاه تنفسی و سوختگی دهان، حلق و معده شود؛ پس پیش از کار با آن نکات ایمنی را مطالعه و رعایت کنید.
تاثیر کلرید روی، بر روی پوست چیست؟
این ماده باعث سفت و سوزن سوزن شدن پوست می شود و با از بین بردن رشد میکروارگانیسم ها به پاکسازی پوست کمک می کنند. البته توجه داشته باشید این ترکیب به صورت مستقیم باعث سوختگی پوست می شود و باید از محصولات حاوی این ترکیب برای پاکسازی پوست استفاده کنید.
محسن –
کلرید روی در اثر حرارت چه واکنش از خود نشان می دهد؟
شیلا عقیلی –
این ترکیب در مواجهه با حرارت تجزیه می شود و بخارات اکسید روی و هیدروژن کلرید از خود آزاد می کند؛ این بخارات بسیار سمی و خطرناک هستند.