یکی از واکنشگرهای آلی که در شیمی تجزیه مورد استفاده قرار می گیرد، دی متیل گلی اکسیم نام دارد. این ترکیب که به صورت مخفف dmgH2 نام دارد، با فلزاتی از جمله نیکل، پالادیوم و کبالت کمپلکس تشکیل می دهد. از این کمپلکس ها برای جداسازی کاتیون ها از محلول های نمک های فلزی و در آنالیز وزنی استفاده می شود. همچنین از این ماده در پالایش فلزات گرانبها برای رسوب دادن پالادیوم از محلول های کلرید پالادیوم استفاده می کنند.
اگرچه این ترکیب عمدتا به عنوان معرف نیکل استفاده می شود، اما به منظور تشخیص سایر یون های فلزی نیز کاربرد دارد. نام آیوپاک آن، ان،ان-دی هیدروکسی-2،3- بوتان دی ایمین است.
قیمت دی متیل گلی اکسیم:
قیمت این محصول نیز مانند تمامی محصولات شیمیایی دیگر تابع موارد مختلفی است، ما سعی می کنیم این محصول را با بهترین قیمت در اختیار شما قرار دهیم.
دی متیل گلی اکسیم چیست؟
دی متیل گلی اکسیم (dimethylglyoxime) با فرمول شیمیایی C4H8N2O2 که به صورت پودر سفید رنگ و بدون بو وجود دارد، محلول در متانول، و یا در محلول سدیم هیدروکسید است. این ماده به مقدار کم در آب حل می شود و ترکیبی ایمن است و خوردگی خاصی ایجاد نمی کند.
خواص فیزیکی و شیمیایی:
در ادامه برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی این ماده را بررسی خواهیم کرد.
| فرمول شیمیایی | C4H8N2O2 یا CH3C(NOH)C(NOH)CH3 |
| cas no | 95-45-4 |
| جرم مولی | 116.12 g/mol |
| شکل ظاهری | پودر سفید رنگ و بدون بو |
| چگالی | 1.37 g/ml |
| نقطه ذوب | 240ºC |
| حلالیت | محلول در الکل ها، نامحلول در آب |
روش تولید دی متیل گلی اکسیم:
این ترکیب در یک فرآیند دو مرحله ای تولید می شود. در مرحله اول بوتانون با اتیل نیتریت در حضور یک اسید برونشتد مانند اسید کلریدریک واکنش می دهد تا بای استیل مونوکسیم تولید شود.
در مرحله دوم محصول تولید شده در حضور هیدروکسیل آمین سولفات، آب و حرارت به محصول مورد نظر تبدیل می شود. شکل زیر مراحل تولید آن را نشان می دهد.
واکنش های دی متیل گلی اکسیم:
مهم ترین واکنش این ماده با نیکل در صنعت بسیار مورد توجه است، در ادامه این واکنش و واکنش این ماده با آهن را بررسی خواهیم کرد.
واکنش با نیکل:
از مهم ترین واکنش های این ترکیب، واکنش آن با نیکل و تشکیل کمپلکس نیکل با دی متیل گلی اکسیم است. کاتیون های نیکل با dmgH2 واکنش می دهد و رسوب قرمز رنگ و گاز هیدروژن تولید می کند. واکنش آن در ادامه قابل مشاهده است:
+Ni2+ + 2C4H8N2O2 → Ni(C4H7N2O2)2 + 2H
واکنش با آهن:
این ماده با سولفات آهن و آمونیوم هیدروکسید واکنش می دهد و در نتیجه آن کمپلکس آهن، آمونیوم سولفات و آب تشکیل می شود. واکنش آن به صورت زیر است:
FeSO4 + 2NH4OH + 2C4H8N2O2 → Ni(C4H7N2O2)2 + (NH4)2SO4 + H2O
رسوب پالادیوم با دی متیل گلی اکسیم:
پالادیوم را می توان به مقدار کمی از محلول همگن دی متیل گلی اکسیم که از واکنش بین دی استیل و هیدروکسیل آمین بدست می آید، رسوب داد. کلات ها به صورت سوزن های زرد بلند رسوب می کنند که به راحتی فیلتر و شستشو می شوند.
کاربردهای دی متیل گلی اکسیم:
این ترکیب کاربردهای فراوانی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به عنوان یک معرف مناسب جهت ایجاد رسوب در شیمی تجزیه اشاره کرد. همچنین این ماده یک شناساگر و معرف فوتومتریک برای نیکل، پالادیوم، پلاتین و برخی دیگر از یون های فلزی است. به عنوان تستی برای جداسازی نیکل نیز استفاده می شود؛ از این خاصیت برای جواهرات و اجسامی که مستقیما با پوست در تماس هستند، استفاده می شود. در بسیاری از کشورها، تست دی متیل گلی اکسیم به صورت تجاری و قابل استفاده در داروخانه ها و فروشگاه های فروش مواد شیمیایی موجود است.
همچنین به عنوان یک عامل رسوب دهنده نیکل و پالادیوم مورد استفاده قرار می گیرد. نیکل به عنوان یک رسوب قرمز رنگ از محلول آمونیاک رسوب می کنند. پالادیوم سفید به صورت یک رسوب زرد رنگ از محلول رقیق اسید کلریدریک به دست می آید.
آزمایش تعیین نیکل در فولاد
در این روش نمونه وزن مشخصی از نمونه فولاد در اسید نیتریک حل می شود و سپس یون نیکل (ll) آن از طریق واکنش تشکیل کمپلکس با DMG در محیط بازی رسوب داده می شود. سپس با به دست آوردن وزن رسوب می توان درصد نیکل در نمونه فولاد را به دست آورد.
روش انجام آزمایش
برای انجام واکنش ابتدا محلول مجهول را در بالن ژوژه به حجم 100 میلی لیتر ریخته و به حجم برسانید. حال مقدار 50 میلی لیتر از محلول مجهول تشکیل شده را با 15 میلی لیتر اسید نیتریک 6 نرمال ترکیب کرده و بگذارید بجوشد تا گاز NOx (گاز قرمز رنگ) از آن خارج شود. حال محلول حاصل را رقیق کرده و در بشر بریزید. 5 میلی لیتر محلول اسید تارتاریک 2% را به آن اضافه کنید تا با آهن موجود در محلول کمپلکس تشکیل دهد و در محیط بازی رسوب آهن تشکیل نمی شود. سپس آمونیاک غلیظ را قطره قطره به آن اضافه کرده و با کاغذ تورنسل آن را چک کنید تا محیط بازی شود. در ادامه مقدار 1-3 میلی لیتر آمونیاک غلیظ به آن اضافه کنید تا از بازی شدن محیط کاملا مطمئن شویم.
در مرحله بعد اسید کلریدریک 3 نرمال را به آن قطره قطره اضافه می کنیم تا محیط اسیدی شود و در مراحل بعدی تشکیل رسوب تحت کنترل ما باشد. حال محلول را تا دمای 60-80 درجه سانتیگراد گرم می کنیم.
سپس محلول الکلی دی متیل گلی اکسیم را اضافه و بعد به صورت قطره قطره آمونیاک را اضافه می کنیم تا کم کم رسوب تشکیل شود و محلول به رنگ قرمز، تغییر رنگ دهد. برای چگال تر شدن رسوب نیز محلول را روی حمام بخار حرارت می دهیم؛ بعد 30 دقیقه به آن اجازه میدهیم تا سرد شود، سپس رسوب را با آب مقطر می شوییم و جدا می کنیم.
خطرات دی متیل گلی اکسیم
این ترکیب خطرات خاصی ندارد؛ اما توصیه می شود هنگام کار با آن، از دستکش، عینک و روپوش مناسب استفاده کنید. این ترکیب ممکن است باعث تحریک پوست و چشم ها شود؛ در هنگام تماس با پوست و چشم، آن به مدت 15 دقیقه با آب فراوان بشویید. همچنین دی متیل گلی اکسیم می تواند به دستگاه گوارش و تنفسی آسیب وارد کند. به همین دلیل در صورت اشکال در تنفس از هوای آزاد استفاده کرده و در صورت بلع، دهان را با آب شسته و به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی:
این ماده با فرمول شیمیایی C4H8N2O2 یکی از واکنشگرهای آلی است که با فلزاتی مانند نیکل، پالادیوم و کبالت کمپلکس تشکیل می دهد. از جمله مهم ترین واکنش های این ماده می توان به واکنش آن با نیکل اشاره کرد. برای خرید اینترنتی دی متیل گلی اکسیم با کارشناسان ما در شیمی استور در تماس باشید.
نازنین محمدی –
سلام مقداری دی متیل گلی اکسیم برای آزمایش نیکل احتیاج دارم چجوری میتونم تهیه کنم؟
شیلا عقیلی –
سلام، برای اطلاع از شرایط خرید با کارشناسان ما در شیمی استور تماس بگیرید.
امید رحیمی –
با سلام و وقت بخیر، دی متیل گلی اکسیم را برای کاربردهای آزمایشگاهی تهیه کردم بوی بسیار تندی دارد مشکل از کجاست؟
شیلا عقیلی –
سلام وقت شما هم بخیر، این ماده در صورتی که سالم باشد، یعنی تاریخ انقضا داشته باشد و در شرایط مناسبی نگهداری شود، باید بدون بو باشد. برای خرید اینترنتی دی متیل گلی اکسیم با کیفیت و قیمت مناسب می توانید با کارشناسان مجرب ما در شیمی استور در تماس باشید.