نیاسین | ویتامین B3

نیاسین یا همان ویتامین B3، یکی از ویتامین های B محلول در آب با نام عمومی اسید نیکوتینیک یا نیکوتین آمید است. این ماده به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد و به برخی از محصولات غذایی اضافه می شود و به عنوان یک مکمل غذایی در دسترس است. این ترکیبی آلی و ضروری در رژیم غذایی افراد به اشکال مختلف تامین می شود. این ترکیب را می توان به دو روش سنتز و تهیه نمود. کمبود این ترکیب در بدن افراد باعث بروز بیماری پلاگر می شود که علائم و عوارض بسیار ناخوشایندی دارد. البته در میزان دوز مصرفی آن باید دقت فراوان داشت؛ زیرا می تواند عوارض بدی را به دنبال داشته باشد. در ادامه به معرفی این محصول و کاربردهای آن می پردازیم.

خرید نیاسین:

برای خرید نیاسین با کیفیت آلی و قیمت مناسب با شماره های موجود در سایت شیمی استور تماس حاصل فرمایید یا به صورت آنلاین سفارش خود را ثبت نمایید. 

نیاسین چیست؟

نیاسین (niacin) یا اسید نیکوتینیک، ترکیبی آلی با فرمول شیمیایی C₆H₅NO₂ است. این ماده ترکیبی مغذی و ضروری برای انسان ها و در واقع همان ویتامین B3 است. این ماده توسط گیاهان و حیوانات از اسید آمینه ی تریپتوفان ساخته می شود.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی:

ساختار
فرمول شیمیایی	C6H5NO2
CAS NO	59-67-6
نام آیوپاک	پیریدین-3-کربوکسیلیک اسید
نام های دیگر	نیکوتینیک اسید، ویتامین B3
جرم مولی	123.111  g.mol
مشخصات ظاهری	کریستال های سفید و شفاف
نقطه ذوب	237ºC
حلالیت در آب	18 g/L
دانسیته	1.473 g/cm3

روش تهیه:

این ماده را از دو روش می توان تهیه کرد که در ادامه بررسی می کنیم.

بیوسنتز:

ویتامین B3 را علاوه بر جذب از طریق رژیم غذایی، می توانید از اسید آمینه های ضروری تریپتوفان، در یک فرایند پنج مرحله ای سنتز کنید. برخی از باکتری ها و گیاهان از اسید آسپارتیک در مسیری استفاده می کنند که به اسید کینولینیک می رسد. برای این فرایند ریبوفلاوین، ویتامین B6 و آهن مورد نیاز است.

سنتز صنعتی:

اسید نیکوتینیک برای اولین بار در سال 1867 توسط تجزیه اکسیداتیو نیکوتین سنتز شد. در این روش این ماده از هیدرولیز نیکوتینونیتریل، از اکسیداسیون 3-پیکولین تهیه می شود.

کاربردها:

علاوه بر صنایع غذایی، این ماده کاربردهای متنوع بسیاری در صنایع لوازم آرایشی و بهداشتی، آبکاری، آزمایشگاه ها و دارویی دارد.

کاربرد دارویی:

نیاسین یک ویتامین B است که توسط بدن برای تبدیل غذا به انرژی ساخته و استفاده می شود. این ماده به سلامت سیستم عصبی، دستگاه گوارش و پوست کمک می کند. این ترکیب بخشی از یک مولتی ویتامین روزانه است اما بیشتر مردم مقدار کافی از آن را از غذاها دریافت می کنند، همچنین غذاهای غنی از این ماده شامل مخمر، شیر، گوشت و غلات هستند. به عنوان داروی نسخه ای، 500 الی 1000 میلی گرم اسید نیکوتینیک با رهش طولانی مدت را فراهم می کند که برای درمان سطح بالای کلسترول خون استفاده می شود.

دریافت مقدار کافی این ترکیب برای سلامت عمومی بدن بسیار مهم است. به عنوان یک درمانگر، مقدار زیاد آن می تواند سطح کلسترول را بهبود بخشد.

موارد تجویز نیاسین خوراکی:

شکل خوراکی این ماده برای موارد زیر قابل مصرف است:

1. کلسترول بالا: ویتامین B3 می تواند کلسترول بد را از گردش خون حذف و کلسترول خوب را افزایش دهد. البته استفاده از این ماده به کاهش میزان مرگ و میر، حمله قلبی یا سکته ارتباطی ندارد. این ماده برای افراد با کلسترول بالا که قادر به مصرف استاتین یا کنترل سطح کلسترول از طریق رژیم غذایی و ورزش نیستند، مناسب است.
2. کمبود نیاسین (پلاگر): نیاسین و نیاسین آمید برای درمان یا پیشگیری از کمبود ویتامین B3  استفاده می شوند.

در ادامه با بیماری پلاگر بیشتر آشنا می شود.

موارد منع مصرف دارو:

مصرف این دارو با الکل خطر آسیب کبدی را افزایش می دهد و برافروختگی و خارش را بدتر می کند؛ همچنین با داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت خطر خونریزی را افزایش می دهد. مصرف هم زمان با داروهای فشار خون و گیاهان دارویی خطر ابتلا به فشار خون پایین را افزایش می دهد. در بیماران دیابتی در کنترل گلوکز خون می تواند اختلال ایجاد کند.

مکمل های غذایی:

در بسیاری از مولتی ویتامین های مینرال، مکمل های حاوی سایر ویتامین های B کمپلکس و مکمل های حاوی این ترکیب وجود دارد. نیکوتینیک اسید و نیکوتین آمید دو شکل رایج ویتامین B3 در مکمل ها هستند. برخی از مکمل های حاوی این ماده حدودا 500 میلی گرم یا بیشتر را در هر وعده تامین می کنند. اسید نیکوتینیک در صورتی که در مقادیر اضافی بیشتر از نیازهای تغذیه ای مصرف شود می تواند باعث برافروختگی پوست شود. به همین دلیل برخی از فرمول ها ساخته شدند تا عوارض ناخوشایند را به حداقل برسانند.

آرایشی و بهداشتی:

در این صنعت از فواید ویتامین B3 برای پوست بهره می برند. فرمولاسیون این محصول به صورت خوراکی و موضعی برای درمان انواع بیماری های التهابی پوست مانند آکنه موثر است. این محصول از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت می کند؛ اما جایگزین ضد آفتاب نیست و تاثیری در آفتاب سوختگی ندارد.

کمبود نیاسین:

پلاگر، بیماری ناشی از کمبود این ترکیب در بدن است؛ به همین دلیل از ویتامین B3 به عنوان مکمل برای درمان آن استفاده می کنند. از علائم و نشانه های این بیماری می توان به ضایعات پوستی و دهانی، کم خونی، سردرد و خستگی اشاره کرد. البته در بسیاری از کشورها، برای جلوگیری از این بیماری، niacin را به آرد گندم و سایر غلات غذایی اضافه می کنند. این بیماری معمولا در رژیم غذایی که بر پایه ذرت باشد به وجود می آید. زیرا اسید نیکوتینیک موجود در ذرت در دسترس زیستی ضعیفی است و پروتئین های ذرت در مقایسه با پروتئین های گندم و برنج، تریپتوفان کمتری دارند.

منابع نیاسین در غذا:

این ماده در طیف وسیعی از غذاها وجود دارد. بسیاری از غذاهای حیوانی مانند مرغ، گوشت گاو و ماهی از منابع این ماده به حساب می آیند و حدود 5 الی 10 میلی گرم از آن را در هر وعده ی غذایی فراهم می کند. غذاهای گیاهی مانند آجیل، حبوبات و غلات حدودا مانند 2 الی 5 میلی گرم در هر وعده اسید نیکوتینیک را تامین می کند.

بسیاری از نان ها، غلات و شیر خشک های مخصوص نوزادان در آمریکا و بسیاری از کشورهای دیگر حاوی نیاسین است.

آیا نیاسین و نیاسین آمید یکسان هستند؟

اگرچه این دو از نظر فعالیت ویتامینی یکسان هستند، اما نیاسین آمید اثرات دارویی، اصلاح کنندگی چربی یا عوارض جانبی مشابه ویتامین B3 ندارد. در واقع زمانی که این ماده با گروه آمید پیوند برقرار می کند، کلسترول را کاهش نداده و باعث گرگرفتکی نمی شود. البته نیاسین آمید را می توان برای درمان کمبود نیاسین به کار گرفت، زیرا در مقادیر درمانی بدون ایجاد گرگرفتکی که اثری منفی است، به درمان بیماری کمک می کند. نیاسین آمید شکل محلول در آب niacin است دارای ساختار شیمیایی متفاوتی است از این رو برافروختگی در پوست ایجاد نمی کند.

جذب نیاسین:

این ماده اغلب در رژیم غذایی به شکل اسید نیکوتینیک و نیکوتین آمید است. تمام بافت های بدن، نیاسین جذب شده را به شکل اصلی فعال متابولیکی آن تبدیل می کنند. شکل خوراکی این ماده معمولا در روده کوچک و مقداری هم در معده جذب می شود. حتی دوزهای بسیار بالای این ماده برای مثال 3 الی 4 گرم از آن به طور کامل جذب می شود. مقدار اضافی توسط گلبول های قرمز جذب و یک مخزن ذخیره در گردش را تشکیل می دهد. البته کبد هم هر مقدار اضافی را به سایر محصولات تبدیل و از طریق ادرار دفع می کند. البته شکل متابولیزه نشده آن در ادرار نشان دهنده ی مصرف مقدار زیادی از این ماده است.

سطح این ماده موجود در خون شاخصه ی قابل اعتمادی نیست و حساس ترین و قابل اطمینان ترین معیار برای وضعیت این ماده آزمایش ادراری است. برای مثال میزان دفع بیش از 17.5 میکرومول در روز در بزرگسالان نشان دهنده ی وضعیت کافی نیاسین در بدن است. در حالی که دفع 5.8 الی 17.5 میکرومول نشان دهنده ی وضعیت پایین نیاسین است. البته توصیه های دریافتی طبق نظر سازمان غذا و دارو بر اساس سن و جنسیت متفاوت است.

دوز مجاز:

همانطور که پیشتر اشاره شد، دوز مجاز این ترکیب در افراد بر اساس سن و جنسیت متغییر خواهد بود.

• کودکان: بین 2 الی 16 میلی گرم در روز بر حسب سن
• مردان: روزانه 16 میلی گرم
• زنان باردار : روزانه 18 میلی گرم
• زنان: روزانه 17 میلی گرم

بیشترین مقدار مصرف روزانه برای بزرگسالان روزانه 35 میلی گرم است.

معایب و مزایا:

در ادامه به بررسی عوارض و فواید اسید نیکوتینیک می پردازیم.

عوارض:

این ماده به طور کلی ترکیبی ایمن است. شکل خوراکی این ماده به نظر بی خطر است؛ اما می تواند گرگرفتگی پوست، سرگیجه، تندی ضربان قلب، خارش، تهوع، استفراغ، اسهال، دیابت، آسیب کبدی و نقرس را به وجود آورد. مصرف روزانه بین 2000 الی 6000 میلی گرم از این ماده می تواند عوارض جانبی بسیاری را به دنبال داشته باشد.

مصرف این ترکیب برای بیمارن کبدی، زخم معده یا دارای فشار خون پایین توصیه نمی شود و می تواند باعث افت شدید فشار خون شده و زخم معده را فعال کند. همچنین می تواند آلرژی، بیماری کیسه صفرا و برخی از اختلالات تیروئیدی را بدتر کند. در بیماران دیابتی، این ماده می تواند باعث بروز اختلال در کنترل گلوکز خون شود. می تواند با افزایش اسید اوریک خون، خطر ابتلا به نقرس را افزایش دهد. افراد باردار، برای کلسترول بالا نباید این دارو را مصرف کنند.

فواید نیاسین:

از فواید این ترکیب می توان به کمک به سیستم عصبی و گوارشی و سلامت پوست اشاره کرد.

Msds و نکات ایمنی:

پیش از کار با ترکیبات شیمیایی، برگه اطلاعات ایمنی مربوط به آن را مطالعه کنید.

• پس از حمل این ماده، دست ها و لباس ها را بشویید.
• تماس این ماده با چشم ها، باعث تحریک چشم و آسیب جدی به چشم ها می شود. پس از آن، لنز تماسی را خارج و چشم آسیب دیده را برای 15 دقیقه با آب بشویید.
• در صورت تماس با پوست، آن ناحیه را با آب و صابون برای چند دقیقه بشویید و لباس های آلوده را خارج کنید.
• پس از استنشاق آن، دراز بکشید و هوای تازه استشمام کنید.
• در صورت بلع تصادفی، دهان را با آب بشویید.
• برای خاموش کردن آتش ناشی از آن، از اسپری آب، کربن دی اکسید، مواد شیمیایی خشک و کف استفاده کنید.
• این ترکیب را در محیطی خشک، خنک، دارای تهویه، در ظرف در بسته و دور از عوامل اکسید کننده نگهداری کنید.

با رعایت نکات ایمنی، خطرات ناشی از ترکیبات شیمیایی را کنترل و خنثی کنید.

جمع بندی:

نیاسین یکی از اشکال ویتامین B است و به با نام ویتامین B3 نیز شناخته می شود. این ترکیب به صورت طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد و بدن آن را جذب و مصرف می کند. البته در برخی از موارد، کمبود این ماده باعث پلاگر می شود که می توان با داروها و مکمل های غذایی آن را جبران کرد. این ترکیب آلی در طیف گسترده ای از صنایع مانند غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی حضور دارد. برای خرید مواد اولیه غذایی با بهترین کیفیت و قیمت به سایت شیمی استور مراجعه نمایید.