یک نمک منیزیم که از اسید چرب استئاریک اسید به دست می آید، استئارات منیزیم (Magnesium stearate) نام دارد. این ماده در گریدهای مختلف از جمله دارویی و خوراکی وجود دارد. در مصارف دارویی به عنوان ترکیب رها کننده و روان کننده در داروها، و همچنین مواد آرایشی و بهداشتی استفاده می شود. این ترکیب کاربردهایی در صنایع دارویی به عنوان ضدعفونی کننده، ضد کف و غیره نیز دارد. این ماده در صنایع غذایی به عنوان امولسیفایر، غلیظ کننده و روان کننده مورد استفاده قرار می گیرد و آن را در داروسازی برای تهیه و تولید قرص، پودر و کپسول ها به کار می برند. به طور کلی این ماده ترکیبی ایمن به حساب می آید و بر طبق تحقیقات سمیتی را به دنبال ندارد.
استئارات منیزیم چیست؟
یک ترکیب پودری به رنگ سفید و با بوی خفیف، بلند زنجیر و اشباع با ساختار نمکی است که از یون منیزیم و استئاریک اسید تشکیل شده است. ساختار آن همانند صابون است و به ازای هر اکی والان یون منیزیم، دو اکی والان استئارات در آن وجود دارد. این ماده به علت بلند زنجیر بودن خود، خاصیتی شبیه به چربی دارد و وقتی با دست برخورد می کند یک اثر چربی روی دست باقی می گذارد.
به همین علت در آب و حلال های قطبی محلول نیست و فقط به مقدار کمی در بنزن حل می شود. اشتعال پذیر است و نقطه اشتعال آن دمای 250 درجه سانتیگراد است. نام آیوپاک این ترکیب منیزیم اوکتادکانوات است و به انگلیسی به آن Magnesium stearate می گویند.
خواص فیزیکی و شیمیایی
در جدول زیر برخی از خواص فیزیکی و شیمیایی این ماده را مشاهده می کنید.
| فرمول مولکولی | Mg(C18H35O2)2 |
| cas no | 557-04-0 |
| جرم مولکولی | 591.27 g/mol |
| شکل ظاهری | پودر سفید با بوی خفیف |
| چگالی | 1.026 g/ml |
| نقطه ذوب | 88.5ºC |
| حلالیت | به مقدار بسیار ناچیز در بنزن |
روش تولید
این ترکیب به طور معمول توسط یکی از دو فرآیند مستقیم و غیر مستقیم تولید می شود. فرآیند مستقیم یا همجوشی شامل واکنش مستقیم اسیدهای چرب با اکسید منیزیم و در نتیجه آن تولید استئارات منیزیم است. در فرآیند غیر مستقیم یا رسوب، از واکنش اسیدهای چرب با هیدروکسید سدیم در آب صابون تولید می شود. در ادامه از واکنش صابون تولید شده با نمک منیزیم محصول مورد نظر تولید می شود. اسیدهای چرب مورد استفاده به عنوان ماده اولیه از چربی ها و روغن های خوراکی حاصل می شود و عمدتا از اسید استئاریک و پالمیتیک تشکیل شده است. محصول نهایی حاوی 4 تا 5 میلی گرم منیزیم، به صورت خشک است و بخش اسیدهای چرب از 90٪ ≥ اسیدهای استئاریک و پالمیتیک تشکیل شدند که حداقل 40٪ آنها اسید استئاریک هستند.
کاربرد استئارات منیزیم
این ماده کاربردهای بسیاری در صنایع غذایی و دارویی دارد که در ادامه آنها را بررسی می کنیم.
منیزیم استئارات دارویی
از این ترکیب اغلب به عنوان ضد چسب در تولید قرص استئارات منیزیم، کپسول و پودرهای پزشکی استفاده می شود. این ماده از چسبیدن مواد به تجهیزات هنگام فشرده سازی مواد و تشکیل قرص جلوگیری می کند. این ترکیب یکی از رایج ترین روان کننده ها در تهیه قرص ها است.
منیزیم استئارات خوراکی
در صنایع غذایی از گرید خوراکی این محصول به عنوان امولسیون کننده، نگهدارنده، آزاد کننده، غلیظ کننده و دیفومر در تهیه مواد غذایی استفاده می شود. این ماده در بسیاری از مکمل های غذایی، شیرینی جات، آدامس، گیاهان و ادویه جات و مواد اولیه پخت وجود دارد.
کاربردهای دیگر
سایر کاربرد های این ترکیب شامل
- فرآیند پوشش های خشک
- فشرده سازی آب نبات ها در کارخانه ها و عامل اتصال دهنده در آب نبات های نعناعی
- ماده اولیه در فرمولاسیون محصول کودکان
- تولید پلاستیک
است. همچنین به دلیل خاصیت آبگریزی در پودرهای آتش نشانی استفاده می شود.
عوارض و فواید استئارات منیزیم
این ماده به عنوان یک افزودنی اصلی در کپسول های دارویی حضور دارد و عامل جریان نام می گیرد. این ماده از چسبیدن اجزای سازنده کپسول به یکدیگر جلوگیری و به بهبود کیفیت کپسول های دارویی کمک می کند. مصرف این ترکیب در مقادیر 2500 میلی گرم در کیلوگرم در روز بی خطر است و در کل این ماده در دسته ترکیبات ایمن قرار دارد.
این ماده بلع قرص و کپسول را راحت و به دستگاه گوارش کمک می کند. تا کنون گزارش مبنی بر مشکلات حاصل از مصرف آن ارائه نشده با این وجود در دهه گذشته گمانه هایی در رابطه با اثرات سمی آن بر روده ها وجود داشته، اما هیچ یک از این موارد اثبات نشده است.
خرید و فروش استئارات منیزیم
بازار خرید و فروش این ترکیب در سال 2019 مقدار 1492.3 میلیون دلار بوده و پیش بینی می شود این مقدار در سال 2030 به 2637.6 میلیون دلار برسد و رشدی با CAGR 5.3% داشته باشد. بازار به دلیل گسترش سریع صنعت داروسازی در آسیا و اقیانوسیه و افزایش مصرف استئارات منیزیم در صنعت مراقبت شخصی در حال رشد است. از نظر فرم ، بازار به ورقه ورقه و پودری تقسیم می شود که بین آنها، نوع پودری سهم بیشتری از بازار را در سال 2019 به خود اختصاص داده است. از نظر جغرافیایی، منطقه آسیا و اقیانوسیه (APAC) در سال 2019 بر بازار این ترکیب تسلط داشت، که می تواند دلیل افزایش تقاضای این ترکیب از مواد غذایی و آشامیدنی، دارویی، صنایع مراقبت شخصی و صنایع پلاستیک باشد.
MSDS و نکات ایمنی:
استئارات منیزیم تقریبا ترکیبی ایمن است، اما پیش از کار با هر ماده ی شیمیایی باید برگه اطلاعات ایمنی آن را مطالعه کنید.
- قبل از کار از دستکش، لباس و عینک محافظ استفاده کنید.
- در صورت تماس با پوست و چشم ها به مقدار بسیار کمی باعث تحریک می شود.
- پس از تماس این ماده با چشم ها، چشم آسیب دیده را برای 15 دقیقه با آب گرم بشویید.
- در صورت تماس با پوست، آن ناحیه را با آب و صابون بشویید و با نرم کننده بپوشانید.
- پس از بلع، سعی نکنید این ماده را با استفراغ خارج کنید؛ همچنین از خود درمانی بپرهیزید.
- پس از استنشاق این ماده، محیط کار را ترک کرده و هوای تازه تنفس کنید.
- برای خاموش کردن آتش ناشی از این ماده از کربن دی اکسید، کف و مواد شیمیایی خشک استفاده کنید.
- این ماده را در مکانی خشک، خنک و دارای تهویه نگهداری کنید.
با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از کار با این ماده را کنترل کنید.
جمع بندی:
این ماده در واقع نمکی از منیزیم است که در حضور اسید چرب استئاریک اسید ساخته می شود و در دو گرید خوراکی و دارویی وجود دارد. گرید خوراکی آن را در صنایع غذایی و گرید دارویی آن را در تهیه دارو ها و لوازم آرایشی و بهداشتی به کار می برند. برای خرید استئاریک اسید با کیفیت و قیمت مناسب با کارشناسان مجرب شیمی استور تماس بگیرید.
مهیا طاهری –
سلام، استئارات منیزیم در چه لوازم آرایشی وجود داره؟
ضرر نداره؟
شیلا عقیلی –
سلام، این ماده به عنوان یک عامل غلیظ کننده و پوشش مناسب در لوازم آرایشی مانند خط چشم، ریمل، رژلب و کرم ها حضور دارد و بر طبق نظریه سازمان غذا و دارو این ماده، ترکیبی ایمن برای محصولات آرایشی به حساب می آید.