یک ترکیب آلی از خانواده کتون ها که به صورت مایع بی رنگ با بوی تند و شیرین شبیه به بوی استون است، متیل اتیل کتون (mek) نام دارد. این ماده در صنعت در مقیاس وسیعی تولید می شود، ولی در طبیعت به مقدار بسیار کمی وجود دارد. میزان انحلال پذیری آن در آب پایین بوده و در حلال هایی مانند استون، اتانول، بنزن، اتر و اغلب حلال های رایج محلول است. به عنوان یک حلال صنعتی بسیار شناخته شده است که نیمی از کاربرد آن به عنوان حلال در رنگ دهی و سایر پوشش ها است، زیرا سرعت تبخیر بسیار بالایی داشته و از طرف دیگر اکثر ترکیبات شیمیایی را در خود حل می کند. همچنین، این ماده در صنعت چسب سازی به عنوان یک عامل تمیز کننده استفاده به سزایی دارد. این ترکیب در واقع نوع دیگری از ایزومر تتراهیدروفوران است.
خرید متیل اتیل کتون
شیمی استور اولین فروشگاه اینترنتی مواد شیمیایی اقدام به فروش انواع مواد و حلال های شیمیایی با کیفیت بالا و قیمت مناسب کرده است. شما عزیزان می توانید برای خرید جزئي بوتانون با کیفیت و خلوص بالا و قیمت مناسب با مشاوران مجرب ما در شیمی استور تماس بگیرید.
متیل اتیل کتون چیست؟
متیل اتیل کتون یا بوتانون یک مایع بی رنگ با بوی تند و شیرین شبیه به استون با فرمول مولکولی C4H7O است. میزان انحلال پذیری این ماده در آب 28 wt.% بوده و در اکثر حلال های آلی به هر میزان امتزاج پذیر است. در حضور ترکیباتی مانند اکسید کننده های قوی، آمین ها، آمونیاک، اسید های معدنی، ایزوسیانات و پیریدین به شدت ناپیدار است. در حین استفاده از این ماده در صنعت باید با احتیاط حمل شود. چرا که این ترکیب جزء دسته LB بوده و به عنوان یک مایع اشتعال پذیر و خطرناک محسوب می شود. مهم ترین کاربرد این ماده به عنوان حلال در صنعت رنگ و پوشش دهی سطوح است که به خوبی مواد را حل کرده و به راحتی در شرایط محیطی تبخیر می شود. این ماده در دامی اتاق pH خنثی دارد و در شرایط محیطی خنثی و دور از حرارت و عوامل مشتعل کننده پایدار و بی اثر است.
خواص فیزیکی و شیمیایی
در جدول زیر برخی از ویژگی های این ماده را مشاهده می کنید.
| فرمول شیمیایی | CH2COCH2CH3 |
| cas no | 78-93-3 |
| جرم مولکولی | 0.805 g/mol |
| چگالی | 1.044 g/ml |
| نقطه ذوب | 87ºC- |
| نقطه جوش | 80ºC |
| حلالیت | امتزاج پذیری کم در آب، امتزاج پذیر بسیار بالا در اتانول، اتر، استون، بنزن |
| نام های دیگر | 2-بوتانون، متیل اتیل کتون، متیل پروپانون، متیل استون |
روش تولید متیل اتیل کتون
روش تولید صنعتی این ماده از اکسیداسیون 2-بوتانول در حضور کاتالیزورهای مربوطه است. این واکنش با حذف هیدروژن از 2-بوتانول در حضور کاتالیزورهای مس، روی یا برنز محصول اصلی تولید می شود. معادله واکنش آن به صورت زیر است:
CH3CH2OHCH2CH3 → CH3COCH2CH3 + H2
از روش های دیگر تهیه این ترکیب، اکسیداسیون 2-بوتن و اکسیداسیون ایزوبوتیل بنزن است که مشابه فرآیند تولید صنعتی استو است. این فرآیند به روش واکر معروف است که به دلیل هزینه بر بودن و پیچیده بودن فرآیند ، در مقیاس وسیع بدون استفاده است.
طی واکنش فیشر جریانی از مخلوط گاز اکسیژن تولید شده که در اثر اکسیداسیون نفت خام سنگین مخلوطی از محصول متیل اتیل کتون تولید می شود که طی استخراج ترتیبی قابل استحصال است.
همچنین، طی مطالعات انجام شده، نشان می دهد که این ماده طی فرآیند تقطیر خشک چوب و چای در محیط روغنی (حلال اتر) نیز تهیه می شود. این ماده در قهوه، پنیر، نان، مرکبات و میوه های طبیعی (انگور و تمشک) نیز وجود دارد. به دلیل دشوار و هزینه بر بودن فرآیند و راندمان پایین محصول، این روش خیلی رایج نیست.
کاربردهای متیل اتیل کتون
این ترکیب دارای کاربردهای بسیار زیادی در صنعت است و کاربردهای آن بسیار گسترده است. در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
حلال
این ماده به عنوان حلال در فرآیندهای تهیه چسب ها، رزین ها، استات سلولز، پوشش های نیتروسلولز و فیلم های وینیلی بسیار پر کاربرد است. به همین دلیل، این ترکیب در صنعت لاستیک سازی، منسوجات، واکس های پارافینی و محصولات و لوازم خانگی مانند حذف لاک، حذف رنگ، جلا زدن سطوح حساس و پاک کردن چسب ار روی سطوح به عنوان یک عامل پاک کننده قوی استفاده فراوانی دارد. خاصیت حلال و پاک کنندگی این ماده بسیار شبیه به استون بوده با ایت تفاوت که سرعت تبخیر آن نبست به استون پایین تر و آهسته است که منجر به افزایش کاربردهای حلال گونه و خاصیت پاک کنندگی این ماده می شود.
این ماده برخلاف استون با آب آزئوتروپ تشکیل می دهد، و این باعث بهبود تقطیر آزئوتروپیک رطوبت شده و در نتیجه این ویژگی منحصر به فرد ویژگی و کاربرد خاصی را به آن می دهد.
عامل اتصال دهنده پلاستیک ها
این ماده به راحتی در پلی استایرن و اکثر پلاستیک ها حل می شود. انحلال پذیری مناسب این ماده منجر به استفاده به عنوان عامل سفت کننده در ساختارهای پلاستیکی می شود. در واقع این ماده با این اتصالات عرضی در پلیمرها منجر به افزایش استحکام و حفظ خواص ظاهری و فیزیکی پلاستیک ها می شود.
پیش ماده و کاتالیزور شیمیایی
این ماده در تخلیه روغن های روان کننده از داخل قطعات ماشینی، حذف روغن های ویسکوز (گریز) از روی فلزات، در سنتز چرم های سنتزی، کاغذهای شفاف و فویل های آلومینیوم به عنوان پیش ماده و کاتالیزور واکنش های شیمیایی ستفاده می شود.
صنعت نفت
اصلی ترین مشکل در صنعت نفت تمیزکاری و پاک سازی تجهیزات و اداوت نفتی است که به دلیل مواد خام نفتی پاک سازی آن ها بسیار دشوار است. از این رو، این ماده یکی از اصلی ترین پاک کننده های مواد خام نفتی از روی تجهیزات است و به دلیل تبخیر آرام در شرایط محیطی به تجهیزات هیچ آسیبی نمی رساند.
به عنوان پیش ماده
برای تهیه پیش ماده مهم و پرکاربرد متیل اتیل کتون پراکسیدها که به عنوان عامل اتصال دهنده رزین های پلی استری غیر اشباع در فرآیند پلیمریزاسیون استفاده می شود.
همچنین از این ماده برای تهیه پیش ماده با ارزش دی متیل گلی اکسیم استفاده می شود.
کاربردهای دیگر
از دیگر کاربردهای این ماده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برای استریل کردن تجهیزات پزشکی
- به عنوان حلال جهت پردازش و استخراج مواد غذایی با ارزش از محصولات غذایی
- از آن به عنوان راون کاو در تجهیزات سنگین استفاده می شود.
- به عنوان پیش ماده اصلی در فرآیندهای پوشش دهی سطوح
- حلال برای مصارف خانگی
- به عنوان آغازگر نوری برای پلیمریزاسیون متاکریلیک اسیدها
همچنین می توان از این ماده برای سنتز و تهیه رزین های کف پوش شفاف و براق و تولید پودرهای دوده استفاده کرد.
MSDS و خطرات متیل اتیل کتون
این ماده در حضور اکسید کننده ها به شدت فعال بوده و در اثر واکنش با آن ها به شدت اشتعال پذیر و خطرناک است. این ترکیب به طور ذاتی یک ماده منفجره بوده و در حضور جرقه یا حرارت و شعله کوچک به سرعت منفجر می شود. در صورت مواجهه با آتش سوزی ناشی از این ماده سریعا از پودر کربن دی اکسید، عوامل خشک و یا فوم های الکلی مقاوم استفاده کنید و از سایر عوامل خاموش کننده دوری کنید.
در اثر استنشاق، تماس با پوست به سرعت وارد بدن شده و خاصیت سمی خود را نشان می دهد. تاثیر مستقیم بر سیستم تنفس، تحریک ماهیچه چشم، تاثیر مستقیم بر سیستم عصبی محیطی و مرکزی انسان از مهم ترین عوامل خطرناک این ماده است. در حین کار با این ماده حتما از دستکش های مخصوص و عینک استفاده کنید. همچنین براس استفاده از آن از هود با مکش قوی استفاده کنید و بعد از هر بار مصرف از بسته بودن درب آن اطمینان داشته باشید
به شدت به هیدوژن پراکسید، نیتریک اسید، پتاسیم ترشیوبوتااکسید، محیط های قلیایی و کلروفرم حساس است و با اعمال جرقه کوچک به شدت خاصیت انفجاری خواهد داشت. بنابراین شرایط نگهداری این ماده در جای خشک و خنک و به دور از سایر ترکیبات شیمیایی فعال است. بعد از هربار استفاده از این ماده درب آن کاملا بسته و در جای با تهویه مناسب نگهداری شود.
جمع بندی:
بوتانون با فرمول C4H8O یک ترکیب آلی از خانواده کتون هاست که به عنوان حلال در صنایع چسب، رنگ و رزین مورد استفاده قرار می گیرد. البته این ترکیب کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف دارد که در بالا در مورد آنها صحبت کردیم. برای خرید متیل اتیل کتون با قیمت مناسب و کیفیت عالی با کارشناسان ما در واحد فروش تماس بگیرید.
سوالات متداول
نام رایج متیل اتیل کتون چیست؟
نام رایج و جایگزین این ماده بوتانون است.
ساختار متیل اتیل کتون چگونه است؟
این ماده دارای چهار اتم کربن، هشت اتم هیدروژن و یک اکسیژن است. این ماده دارای یک پیوند دوگانه است.
آیا بوتانون و بوتانول یکسان هستنند؟
خیر، این دو ماده ایزومر نیستند و دارای فرمول مولکولی متفاوتی از یکدیگر هستند. فرمول مولکولی بوتانون C4H8O و فرمول مولکولی بوتانول C4H10O است.
تفاوت متیل اتیل کتون و استون در چیست؟
هر دو این ترکیبات به عنوان حلال در آزمایشگاه ها و صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرند. این ماده دارای خواص مشابه با استون است اما دارای نقطه جوش بالاتر است و به آرامی تبخیر می شود.
مجید –
آیا خرید برای عموم آزاده؟
شیلا عقیلی –
سلام، بله مشکلی نیست.
کیمیا –
سلام آیا می توان به جای استون از بوتانون استفاده کرد؟
شیلا عقیلی –
سلام، اگرچه هر دو این ترکیبات از خانواده کتون ها هستند اما به دلیل نقطه جوش بالا و تبخیر آهسته متیل اتیل کتون نمی توان در تمامی موارد آن را جایگزین استون کرد.